Wikiml-l

wikiml-l@lists.wikimedia.org

2 participants
2025 discussions

Re: [Wikiml-l] വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര വിക്കി വനയാത്ര ഒരു റിപ്പോർട്ട്
by Adv. T.K Sujith 11 Dec '12

11 Dec '12

ആവേശകരം.... വിക്കിപീഡിയയ്ക്ക് അനുഭവങ്ങളുടെ പിറന്നാള്‍ സമ്മാനം നല്‍കിയ ടീമിനും സംഘാടകര്‍ക്കും അഭിനന്ദങ്ങള്‍... സുജിത്ത് > Cc: > Date: Mon, 10 Dec 2012 21:56:17 +0530 > Subject: Re: [Wikiml-l] വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര വിക്കി വനയാത്ര ഒരു റിപ്പോർട്ട് > അക്ഷരാർത്ഥത്തിൽ ആവേശമുണർത്തുന്ന റിപ്പോർട്ട് രാജേഷേ. > > പ്രിൻസ് താഴത്തെ ലിങ്ക് കാണുക. > https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Malayalam_wikipedia_vanayathra > > 2012/12/10 Prince Mathew <mr.princemathew(a)gmail.com> > >> Any Photos? >> >> 2012/12/10 Rajesh K <rajeshodayanchal(a)gmail.com> >> >>> *പ്രിയരേ,* >>> വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര, വിക്കി വനയാത്ര പരിപാടിയിൽ പങ്കെടുത്ത എന്റെ >>> അനുഭസാക്ഷ്യമാണിത്. ഔദ്യോഗികമായ റിപ്പോർട്ട് ഈ പരിപാടിയുടെ സംഘാടകനായി വിനയ് >>> രാജിൽ നിന്നും പ്രതീക്ഷിക്കാം എന്നു കരുതുന്നു. എന്റെ ഭാഷ്യം നിങ്ങൽക്കിവിടെ >>> നിന്നും വായിക്കാവുന്നതാണ്. >>> >>> *ആമുഖം* >>> മലയാളം വിക്കിപീഡിയയുടെ പത്താം വാർഷികാഘോഷങ്ങൾ വിവിധരൂപത്തിലും ഭാവത്തിലും >>> നടന്നു വരികയാണല്ലോ. വിക്കിപീഡിയയെ കുറിച്ച് നല്ലൊരു അവബോധം മലയാളമനസ്സിൽ >>> ഉണ്ടാക്കിയെടുക്കാൻ ഉതകുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങൾ അപ്രകാരം നടന്നു വരട്ടെ >>> എന്നാശംസിക്കുന്നു. വിക്കിപീഡിയയിൽ പുതിയ എഡിറ്റർമാരുണ്ടാവുക എന്നതുപോലെ >>> തന്നെയോ അതിലുപരിയോ പ്രാധ്യാന്യമർഹിക്കുന്നതാണ് പുതിയ വായനക്കാരുണ്ടാവുക >>> എന്നതും. നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം പുതിയ വായനാസമൂഹങ്ങളെ സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതു >>> കൂടിയാവണം.ഈക്കഴിഞ്ഞ 8, 9 തീയതികളിൽ പാലയത്തുവയൽ ഗവണ്മെന്റ് യുപി സ്കൂളിൽ >>> കേന്ദ്രീകരിച്ച് വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര, വിക്കി വനയാത്ര എന്നീ പരിപാടികൾ >>> നടക്കുകയുണ്ടായി. പരിപടിയുടെ ആസൂത്രണഘട്ടം വിക്കിപീഡീയയുമായി >>> ബന്ധപ്പെട്ടല്ലെങ്കിലും പരിപാടിയുടെ പ്രാമുഖ്യം കണക്കിലെടുത്ത് ഇതിനെ മലയാളം >>> വിക്കിപീഡിയയുടെ പത്താം വാർഷികാഘോഷ ഭാഗമാക്കുകയായിരുന്നു. അതിനായി >>> തെരഞ്ഞെടുത്ത പാലയത്തുവയൽ യുപി സ്ക്കൂളിനേക്കാൾ നല്ലൊരു കേന്ദ്രം നമുക്ക് >>> ചിന്തിക്കാൻ പോലും ആവാത്തതാണ്. >>> >>> *പാലയത്തുവയൽ യു. പി. സ്ക്കൂൾ.* >>> കണ്ണൂർ ജില്ലയിലെ അതിർത്തി ഗ്രാമമായ കോളയാട് പഞ്ചായത്തിലെ പെരുവയിലാണീ >>> വിദ്യാലയം. പ്രധാനാദ്ധ്യാപകൻ ജയരാജൻ മാസ്റ്ററുടെ നേതൃത്ത്വത്തിൽ പത്തോളം >>> അദ്ധ്യാപകരുടെ ആത്മാർത്ഥ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ഫലമായി അസൂയാവഹമായ പുരോഗതി കൈവരിച്ച >>> ഒരു സ്ക്കൂളാണിത്. റിസേർവ് വനത്തിനു നടുവിലായാണിത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. >>> യാത്രാസൗകര്യങ്ങളോ മൊബൈൽ നെറ്റുവർക്കുകളോ ഒന്നുമില്ലാത്ത ഒരു മേഖലയിലാണ് >>> സ്കൂളിരിക്കുന്നത്. കുറിച്യ സമൂഹത്തിലെ 150-ഇൽ ഏറെ കുട്ടികളാണിവിടെ >>> പഠിക്കുന്നത്. വളരെ പരിതാപകരമായ ജീവിതചുറ്റുപാടുകളിൽ നിന്നും വരുന്ന >>> കുട്ടികളാണെല്ലാവരും. >>> * >>> പോസ്റ്റോഫീസ്* >>> സ്കൂളിനു മാത്രം തനതായ പ്രത്യേകതകൾ അവകാശപ്പെടാനുണ്ട്. സ്വന്തമായി ഒരു തപാൽ >>> സംവിധാനം സ്ക്കൂളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ട്. കുട്ടികൾ അദ്ധ്യാപകർക്കും കുട്ടികൾ >>> പരസ്പരവും ഈ തപാൽ സംവിധാനത്തിലൂടെ എഴുത്തുകൾ അയക്കുന്നു. തപാൽ സംവിധാനത്തിന്റെ >>> പ്രവർത്തനം പരിചയപ്പെടുത്തുക എന്നതു മാത്രമല്ല കുട്ടിളുടെ എഴുതാനുള്ള കഴിവ് >>> വികസിപ്പിക്കുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യം കൂടി ഇവിടെ സഫലമാവുന്നു. കുട്ടികൾക്കിടയിൽ >>> തന്നെ പോസ്റ്റ്മാനും, ജനറൽ പോസ്റ്റോഫീസറും ഒക്കെയുണ്ട്. ഒരു സാധാരണ തപാൽ >>> സംവിധാനം എങ്ങനെ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവോ അത് അതേ പടി പ്രാവർത്തികമാക്കുകയാണിവിടെ. >>> കുട്ടികൾ തന്നെയാണ് എഴുത്തിനാവശ്യമായ കവറുകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതും. ഓരോ എഴുത്തുകളും >>> പോസ്റ്റോഫീസിൽ വെച്ച് സീൽ ചെയ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്. കുട്ടികളുടെ കത്തുകൾക്ക് >>> കൃത്യമായി തന്നെ മറുപടി അയക്കാനും അദ്ധ്യാപകർ സമയം കണ്ടെത്തുന്നു. >>> >>> *വാർത്താ ചാനൽ* >>> ടെലിവിഷൻ എന്നതിനേപറ്റി ചിന്തിക്കാൻ പോലുമാവാത്തെ ചുറ്റുപാടുകളിലെ ഈ >>> കുട്ടികളിൽ സ്കൂളിൽ സ്വന്തമായി ഒരു ടിവി ചാനൽ നടത്തി വരുന്നു. ഏതോ അദ്ധ്യാപകൻ >>> കൊടുത്ത ഒരു വീഡിയോ ഹാൻഡി ക്യാമറ ഉപയോഗിച്ച് ഇവർ അവരുടെ കുസൃതികളും >>> കുറുമ്പുകളും പകർത്തിയെടുക്കുന്നു. സ്ക്കൂളിൽ നടക്കുന്ന പരിപാടികൾ, വാർത്താ >>> പ്രാധാന്യമുള്ള കാര്യങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ അവർ ക്യാമറയിലാക്കുന്നു. അന്നന്നുള്ള >>> പ്രധാന വാർത്തകളും, അവരുടെ ഡേറ്റുഡേ ആക്റ്റിവിറ്റീസും കടങ്കഥകളും ഒക്കെയായി ഈ >>> കൊച്ചു ടിവി ഏതൊരു വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനത്തിനും മാതൃകയാവുന്നു. പ്രധാനപ്പെട്ട >>> ലോകവാർത്തകൾ അറിയിക്കുന്ന വേൾഡ് ടു ഡേ എന്നത് മറ്റൊരു സ്ഥിരം പരിപാടിയാണ്. >>> ചാനലിൽ അവതാരകരും റിപ്പോർട്ടർമാരും ഉണ്ട്, അദ്ധ്യാപകർ വീഡിയോ എഡിറ്റിങിലും >>> മറ്റും സഹായിക്കുമെങ്കിലും അർപ്പണബോധത്തോടെ ആത്മാർത്ഥതയോടെ ഇത്തരം പരിപാടികൾ >>> കുട്ടികൾ തന്നെ ചെയ്യുന്നു. >>> >>> സ്കൂളിന്റെ വിശേഷങ്ങൾ പറഞ്ഞാൽ തീരുന്നതല്ല. സ്വന്തമായി ഒരു മ്യൂസിയം അവർ >>> നടത്തിക്കൊണ്ടുപോകുന്നു. കുറിച്യരുടെ പരമ്പരാഗത ആയുധങ്ങളും, ഉപകരണങ്ങളും >>> അവരുടെ കരവിരുതുകളും ഒക്കെ അവർ അവിടെ സൂക്ഷിച്ചുവരുന്നു. കുരങ്ങിൽ നിന്നും >>> ഹോമോസാപിയൻസിലേക്കുള്ള പരിണാമം കാണിക്കുന്ന പേപ്പർ പൾപ്പ് പ്രതിമ അവരുടെ >>> കലാവിരുതിന്റെ പ്രത്യക്ഷോദാഹരണമാണ്. കുട്ടികളിലെ പോക്ഷകാകാരക്കുറവ് നികത്താൻ >>> അദ്ധ്യാപകർ കണ്ടെത്തിയ മാർഗമാണ് വീടുകളിൽ ഭഷ്യസുരക്ഷയ്ക്കായുള്ള ഫോർപ്ലാന്റ് >>> പദ്ധതി. വള്ളിച്ചീര, മുരിങ്ങ, പപ്പായ തുടങ്ങി വിവിധ പച്ചക്കറി തോട്ടങ്ങൾ >>> വീടുകളോട് ചേർന്ന് കുട്ടികൾ തയ്യാറാക്കി. ഗണിതശാസ്ത്ര പഠനത്തിനായി >>> തയ്യാറാക്കിയ ഗണിതശാസ്ത്രലാബ് ശ്രദ്ധേയമാണ്. അർപ്പണബോധമുള്ള ആ >>> അദ്ധ്യാപകവൃന്ദത്തിനു കൂപ്പുകൈ നേരുന്നു. >>> >>> അടുത്ത ആഴ്ചയിൽ തന്നെ ഇന്റെർനെറ്റ് സ്കൂളിൽ പ്രവർത്തനമാരംഭിക്കുകയാണ്. >>> അതിനുള്ള ഏല്ലാ സംവിധാനങ്ങളും പൂർത്തിയായിരിക്കുന്നു. വിക്കിപീഡിയ >>> സ്കൂളിലേക്ക് ഈ അവസരത്തിൽ കടന്നു വന്നത് ഒരു നിയോഗമാണെന്ന് പ്രധാനദ്ധ്യാപകനായ >>> ജയരാജൻ മാസ്റ്റർ പറയുന്നു. ഇന്റെർനെറ്റിൽ എന്തു പഠിപ്പിക്കണം എന്നതിനെ പറ്റി >>> ഇപ്പോൾ അദ്ധേഹത്തിനു വ്യക്തമായ ധാരണയുണ്ട്. മലയാളം വിക്കിപീഡിയയ്ക്ക് >>> നൂറ്റമ്പതോളം കുഞ്ഞുവായനക്കാരെ കിട്ടുന്നു എന്നതിൽ നമുക്ക് അഭിമാനിക്കാം. ആ >>> കുഞ്ഞുമനസ്സുകളിലേക്ക് അറിവിന്റെ അക്ഷരക്കൂട്ടങ്ങൾ എത്തിക്കേണ്ട >>> പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ വ്യാപൃതരാവാൻ നമുക്കീ ചിന്ത തന്നെ ധാരാളം മതി. >>> വിക്കിപീഡിയ്അയുടെ ഓരോ സ്റ്റിക്കർ വീതം അവർക്ക് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. >>> അദ്ധ്യാപകർക്കൊക്കെ വിക്കിപീഡിയയുടെ തുണി സഞ്ചിയും സ്റ്റിക്കറും കൊല്ലം >>> വിക്കിസംഗമത്തിനായി അച്ചടിച്ച പുസ്തകവും നൽകി. >>> >>> *വിക്കിപീഡിയ വിജ്ഞാനയാത്ര* >>> എട്ടാം തീയതിയായിരുന്നു വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര സംഘടിപ്പിച്ചത്. വിക്കിപീഡിയ >>> വിജ്ഞാനയാത്രയുടെ ഭാഗമായി പേരാവൂർ ഭാഗത്ത് ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള ചില >>> ക്ഷേത്രങ്ങൾ സന്ദർശിക്കുകയുണ്ടായി. ഈ യാത്രയ്ക്ക് നേതൃത്വം നൽകിയത് >>> വിക്കിപീഡിയനായ വിനയ് രാജും, പാല കാക്കയങ്ങാട് സ്കൂളിലെ മലയാളഭാഷാ >>> അദ്ധ്യാപകനായ ഗഫൂർ മാഷും ചേർന്നായിരുന്നു. സംഗത്തിലെ മറ്റുള്ളവർ >>> വിക്കിപീഡിയരായ വിശ്വപ്രഭ, സുഗീഷ് സുബ്രഹ്മണ്യം, മഞ്ജുഷ, രാജേഷ് ഒടയഞ്ചാൽ >>> എന്നിവരായിരുന്നു. പറശ്ശിനിക്കടവ് മുത്തപ്പന്റെ ആരൂഢക്ഷേത്രമായ പുരളിമല >>> മുത്തപ്പക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നുമാണ് യാത്രയ്ക്ക് ആരംഭം കുറിച്ചത്. പിന്നീട് >>> കേരളവർമ്മ പഴശ്ശിരാജാവിന്റെ കുടുംബക്ഷേത്രമായിരുന്ന മുഴക്കുന്ന് പഞ്ചായത്തിലെ >>> മൃദംഗശൈലേശ്വരീ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ചു. വളരെയേറെ ചരിത്ര പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്ന >>> ഒരു ക്ഷേത്രമാണിത്. തുടർന്ന് ആറളം ഫാമിലേക്ക് പോയി. വന്യജീവി സങ്കേതത്തിലേക്കു >>> പോവാതെ ഫാമിനകത്തെ ഒരു ഹൈസ്കൂൾ സന്ദർശിച്ചു; വൈവിധ്യമാർന്ന ഫലസംസ്യങ്ങളുടെ >>> ഉല്പാദനവും വിതരണവും അവിടെ ഉണ്ട്. അടുത്തു തന്നെയുള്ള ഒരു >>> കളരിയിലേക്കായിരുന്നു പിന്നീടു പോയത്. വഴിവക്കിൽ സമീപത്തുള്ള കുറുമ്പുക്കലിടം >>> ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തിൽ(പാല, കാക്കേങ്ങാട്) കയറാൻ മറന്നില്ല; വലിയ >>> ചരിത്രപ്രാധാന്യമൊന്നും അവകാശപ്പെടാനില്ലെങ്കിലും അത്യധികായ ഒരു സാമൂഹിക >>> കൂട്ടായ്മയുടെ നേർക്കാഴ്ചയാണത്രേ ആ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉത്സവങ്ങൾ. വർഷാവർഷങ്ങളിൽ >>> നടന്നു വരുന്ന ഉത്സവത്തിന് അന്നാട്ടിലെ മുഴുവൻ ജനങ്ങളും എത്തിച്ചേരുന്നു. ദൂരെ >>> സ്ഥലങ്ങളിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നവരും, വിദൂരത്തേക്ക് കല്യാണം കഴിച്ചു പുതിയ >>> ജീവിതസാഹചര്യങ്ങളിൽ വ്യാപരിച്ചവരും ഒക്കെ അന്നേ ദിവസം മറ്റു തിരക്കുകൾ മാറ്റി >>> വെച്ച് ഒത്തുചേരുകായാണിവിടെ. >>> >>> പിന്നീട് ഭക്ഷണം കഴിച്ച് കേരള പുരാവസ്തു വകുപ്പിന്റെ കീഴിൽ >>> സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന തൊടീക്കളം ശിവക്ഷേത്രത്തിലേക്കു പോയി. പഴയ ചുമർ >>> ചിത്രങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം തന്നെ ഉണ്ടവിടെ. ക്ഷേത്രാചാരം മാനിക്കേണ്ടതിനാൽ >>> ഞങ്ങൾക്ക് നാലുകെട്ടിനകത്ത് പ്രവേശിക്കാനായില്ല. ഒമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിലെയോ മറ്റോ >>> അമ്പലമാകാനാണു സാധ്യത. പുരാവസ്തു വകുപ്പിന്റെ ബോർഡുണ്ടെന്നല്ലാതെ >>> സംരക്ഷണങ്ങളൊന്നുമില്ലാതെ നശിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണു ക്ഷേത്രം. സമ്പന്നമായ ഒരു >>> കാലത്തിന്റെ തിരുശേഷിപ്പായി അനേകം പടവുകളുല്ല നല്ലൊരു അമ്പലക്കുളവും ഉണ്ട് >>> മുറ്റത്തുതന്നെ. ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നും നേരെ ഞങ്ങൾ സ്കൂളിൽ എത്തി. >>> >>> പ്രധാന അദ്ധ്യാപകനായ ജയരാജൻ മാസ്റ്ററും, സ്കൂളിലെ തന്നെ മറ്റൊരു >>> അദ്ധ്യാപകനായ നാരായണൻ മാസ്റ്ററും നാട്ടറിവുകളുടെ വിക്കിപീഡിയ എന്നു >>> വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന കർഷകനായ മാത്യു സാറും ഞങ്ങളെ >>> കത്തിരിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. രാത്രി തന്നെ സുധിയും വൈശാഖ് കല്ലൂരും മറ്റും >>> എത്തിച്ചേർന്നു. ഭക്ഷണം കഴിച്ച് ഞങ്ങളെല്ലാവരും കൂടി ഒന്നിച്ചു. ജയരാജൻ >>> മാസ്റ്റർ നാടിനേയും സ്കൂളിനേയും വിദ്യാർത്ഥികളെയും പരിചയപ്പെടുത്തി. വിശ്വപ്രഭ >>> വിക്കിപീഡിയയെ പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തു. വിക്കിസഹോദരസംരഭങ്ങളെ കുറിച്ച് >>> രാജേഷ് വിശദീകരിച്ചു. കൊല്ലം അഞ്ചലിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ചു നടന്നുവരുന്ന >>> പ്രവർത്തനങ്ങളെ കുറിച്ച് സുഗീഷ് വിശദമായി സംസാരിച്ചു. നല്ലൊരു അനുഭവായിരുന്നു >>> ആ ഒരു പരിപാടി. പരിപാടി തുടങ്ങിയപ്പോൾ തന്നെ കറന്റുപോയി. പിന്നെ >>> കൂരിരിട്ടിലായിരുന്നു ചർച്ച. സുഗീഷ് മൊബൈൽ വെളിച്ചം >>> ഉയ്ർത്തിപ്പിടിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. രാത്രി ഏറെ വൈകിയാണ് കിടന്നത്. >>> >>> *വിക്കിവനയാത്ര* >>> പിറ്റേന്ന് കാലത്ത് 30 ഓളം പേർ എത്തിച്ചേർന്നു. സസ്യശലഭങ്ങളെ കുറിച്ച് >>> അത്യധികമായ ജ്ഞാനമുള്ളവരാണ് മിക്കവരും. പത്തോളം അദ്ധ്യാപകരും ഉണ്ടായിരുന്നു >>> കൂട്ടത്തിൽ. വ്യത്യസ്ത സ്കൂളുകളിൽ നിന്നും വന്ന് വിക്കിയുടെ കുടക്കീഴിൽ >>> ഒരുമിച്ച അവർക്കും അതൊരു പുത്തൻ അനുഭവമായിരുന്നു. രാവിലെ എല്ലാവരും ഒന്നുകൂടി >>> ഒത്തുചേർന്ന് വിക്കിപീഡിയയെ കുറിച്ചും പ്രവർത്തനങ്ങളെ കുറിച്ചും ചെറുതായി >>> ഒന്നു വിശദീകരിക്കുകയുണ്ടായി. എല്ലാവരും പരസ്പരം പരിചയപ്പെട്ടശേഷം ഭക്ഷണം >>> കഴിച്ച് വനയാത്ര തുടങ്ങി. പെരുവയില്‍ നിന്നും കൊളപ്പയിലേക്ക്‌ നടത്തിയ >>> വനയാത്രയ്ക്ക്‌ പ്രമുഖ സസ്യശലഭ ഗവേഷകനായ ശ്രീ. വി. സി. ബാലകൃഷ്ണന്‍ നേതൃത്വം >>> നല്‍കി. പ്രസിദ്ധ ജൈവകര്‍ഷകനും നാട്ടറിവുകളെക്കുറിച്ച്‌ അറിവുള്ള ശ്രീ.മാത്യു >>> ഉളിക്കലിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം വിശേഷപ്പെട്ടതു തന്നെയായിരുന്നു. രണ്ടുസംഘങ്ങളായാണ് >>> യാത്ര തുടർന്നത്. വനം കാണുക എന്ന ഉദ്ദേശത്തോടെ ഒരു സംഘം ഗഫൂർ >>> മാസ്റ്ററിന്റെയും നാരായണൻ മാസ്റ്ററിന്റേയും നേതൃത്വത്തിലും മറ്റൊരു സംഘം >>> വി.സി. ബാലകൃഷ്ണൻ സാറിന്റേയും ശ്രീ മാത്യു ഉളിക്കൽ സാറിന്റേയും നേതൃത്വത്തിലും >>> ആണു പോയത്. കുറിച്യ കോളനിയിലൂടെയുള്ള ആ യാത്ര ഒരു അനുഭവമായിരുന്നു. >>> വിക്കിപീഡിയയുടെ മുദ്രപതിപ്പിച്ച തുളിസഞ്ചി എല്ലാവരും കരുതിയിരുന്നു. >>> വഴിവക്കിൽ നിന്നും പഴങ്ങളും കിഴങ്ങുകളും ശേഖരിച്ചുകൊണ്ട് കുറിച്യരുടെ സ്നേഹം >>> ആവോളം അനുഭവിച്ചുകൊണ്ടായിരുന്നു യാത്ര. നാലര കിലോമീറ്ററോളം നടന്ന് മലയുടെ >>> ഏറ്റവും മുകളിൽ എത്തി. അവിടെയാണു കുറിച്യ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഇന്നത്തെ >>> മൂപ്പന്റെ വാസം. തെനിയാടൻ കേളപ്പൻ എന്ന ആ ആദിവാസി മൂപ്പനുമായി എല്ലാവരും >>> സംവദിച്ചു. ഏടാൻ കുങ്കൻ എന്ന തന്റെ അച്ഛൻ മരിച്ചപ്പോൾ മൂത്തമകനായ കേളപ്പൻ >>> കുറിച്യരുടെ തലവനായി അവരോധിക്കപ്പെടുകയായിരുന്നു. >>> മൂപ്പന്റെ വീടിനു സമീപത്തായി വലിയൊരു വെള്ളച്ചാട്ടമുണ്ട്. സംഘാഗങ്ങളിൽ >>> പലരും അവിടെ കുളിച്ചു. നടന്നുകയറിയ ക്ഷീണം അരനിമിഷം കൊണ്ടു പമ്പകടന്നതായി >>> തോന്നി. തിരിച്ചിറക്കം വളരെ പെട്ടന്നായിരുന്നു. വന്നവർ വന്നവർ ഭക്ഷണം കഴിച്ച് >>> തിരിച്ചുപോക്കിനു റെഡിയായി നിന്നു. എല്ലാവരും ചേർന്ന് ഒരു ഗ്രൂപ്പ് ഫോട്ടോ >>> എടുത്ത ഷേഷം എല്ലാവരും സന്തോഷത്തോടെ പിരിഞ്ഞു. >>> >>> *വാൽകഷ്ണം* >>> ഭൂരിപക്ഷം ആളുകളും വിക്കിപീഡിയ എന്തെന്ന് കേട്ടിട്ടുപോലും >>> ഇല്ലാത്തവരായിരുന്നു. വിക്കിപീഡിയയെ തൊട്ടറിഞ്ഞപ്പോൾ ഒരു >>> അവിശ്വസിനീയതയായിരുന്നു പലരുടേയും മുഖത്ത്. എങ്ങനെ തങ്ങളുടെ ഡസ്ക് ടോപ്പിൽ >>> വിക്കിപീഡിയ എത്തിക്കാം എന്നതിനേക്കുറിച്ചായിരുന്നു മിക്കവരും ചോദിച്ചത്. >>> നല്ലൊരു വായനാസമൂഹത്തെയെങ്കിലും ഇതുവഴി കിട്ടാനായാൽ നമ്മുടെ ഈ പ്രവർത്തനം >>> സാർത്ഥകമായി എന്നു കരുതാം. ഒന്നുമില്ലെങ്കിലും നൂറ്റമ്പതോളം കുഞ്ഞു വായനക്കാർ >>> നമുക്കൊരു മുതൽക്കൂട്ടായിരിക്കും എന്നുതന്നെ പ്രതീക്ഷിക്കാം. >>> കൊച്ചുവിക്കിപീഡിയയെ അവർക്കാവും വിധം അവരുപയോഗിക്കട്ടെ. മലയാളം >>> വിക്കിപീഡിയയ്ക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ കൊച്ചു ജന്മദിന സമ്മനമാണ് ഈ നിഷ്കളങ്കബാല്യങ്ങൾ. >>> >>> >>> Rajesh K Odayanchal >>> >>> _______________________________________________ >>> Wikiml-l is the mailing list for Malayalam Wikimedia Projects >>> email: Wikiml-l(a)lists.wikimedia.org >>> Website: https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l >>> >>> To stop receiving messages from Wikiml-l please visit: >>> https://lists.wikimedia.org/mailman/options/wikiml-l >>> >> >> >> _______________________________________________ >> Wikiml-l is the mailing list for Malayalam Wikimedia Projects >> email: Wikiml-l(a)lists.wikimedia.org >> Website: https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l >> >> To stop receiving messages from Wikiml-l please visit: >> https://lists.wikimedia.org/mailman/options/wikiml-l >> > > > _______________________________________________ > Wikiml-l mailing list > Wikiml-l(a)lists.wikimedia.org > https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikiml-l > > > To stop receiving messages from Wikiml-l please visit: > https://lists.wikimedia.org/mailman/options/wikiml-l > -- Adv. T.K Sujith | *അഡ്വ. ടി.കെ സുജിത്* Alappuzha, Kerala | *ആലപ്പുഴ, കേരളം* 09846012841

2 1

വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര വിക്കി വനയാത്ര ഒരു റിപ്പോർട്ട്
by Rajesh K 10 Dec '12

10 Dec '12

*പ്രിയരേ,* വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര, വിക്കി വനയാത്ര പരിപാടിയിൽ പങ്കെടുത്ത എന്റെ അനുഭസാക്ഷ്യമാണിത്. ഔദ്യോഗികമായ റിപ്പോർട്ട് ഈ പരിപാടിയുടെ സംഘാടകനായി വിനയ് രാജിൽ നിന്നും പ്രതീക്ഷിക്കാം എന്നു കരുതുന്നു. എന്റെ ഭാഷ്യം നിങ്ങൽക്കിവിടെ നിന്നും വായിക്കാവുന്നതാണ്. *ആമുഖം* മലയാളം വിക്കിപീഡിയയുടെ പത്താം വാർഷികാഘോഷങ്ങൾ വിവിധരൂപത്തിലും ഭാവത്തിലും നടന്നു വരികയാണല്ലോ. വിക്കിപീഡിയയെ കുറിച്ച് നല്ലൊരു അവബോധം മലയാളമനസ്സിൽ ഉണ്ടാക്കിയെടുക്കാൻ ഉതകുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങൾ അപ്രകാരം നടന്നു വരട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു. വിക്കിപീഡിയയിൽ പുതിയ എഡിറ്റർമാരുണ്ടാവുക എന്നതുപോലെ തന്നെയോ അതിലുപരിയോ പ്രാധ്യാന്യമർഹിക്കുന്നതാണ് പുതിയ വായനക്കാരുണ്ടാവുക എന്നതും. നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം പുതിയ വായനാസമൂഹങ്ങളെ സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതു കൂടിയാവണം.ഈക്കഴിഞ്ഞ 8, 9 തീയതികളിൽ പാലയത്തുവയൽ ഗവണ്മെന്റ് യുപി സ്കൂളിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ച് വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര, വിക്കി വനയാത്ര എന്നീ പരിപാടികൾ നടക്കുകയുണ്ടായി. പരിപടിയുടെ ആസൂത്രണഘട്ടം വിക്കിപീഡീയയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടല്ലെങ്കിലും പരിപാടിയുടെ പ്രാമുഖ്യം കണക്കിലെടുത്ത് ഇതിനെ മലയാളം വിക്കിപീഡിയയുടെ പത്താം വാർഷികാഘോഷ ഭാഗമാക്കുകയായിരുന്നു. അതിനായി തെരഞ്ഞെടുത്ത പാലയത്തുവയൽ യുപി സ്ക്കൂളിനേക്കാൾ നല്ലൊരു കേന്ദ്രം നമുക്ക് ചിന്തിക്കാൻ പോലും ആവാത്തതാണ്. *പാലയത്തുവയൽ യു. പി. സ്ക്കൂൾ.* കണ്ണൂർ ജില്ലയിലെ അതിർത്തി ഗ്രാമമായ കോളയാട് പഞ്ചായത്തിലെ പെരുവയിലാണീ വിദ്യാലയം. പ്രധാനാദ്ധ്യാപകൻ ജയരാജൻ മാസ്റ്ററുടെ നേതൃത്ത്വത്തിൽ പത്തോളം അദ്ധ്യാപകരുടെ ആത്മാർത്ഥ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ ഫലമായി അസൂയാവഹമായ പുരോഗതി കൈവരിച്ച ഒരു സ്ക്കൂളാണിത്. റിസേർവ് വനത്തിനു നടുവിലായാണിത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. യാത്രാസൗകര്യങ്ങളോ മൊബൈൽ നെറ്റുവർക്കുകളോ ഒന്നുമില്ലാത്ത ഒരു മേഖലയിലാണ് സ്കൂളിരിക്കുന്നത്. കുറിച്യ സമൂഹത്തിലെ 150-ഇൽ ഏറെ കുട്ടികളാണിവിടെ പഠിക്കുന്നത്. വളരെ പരിതാപകരമായ ജീവിതചുറ്റുപാടുകളിൽ നിന്നും വരുന്ന കുട്ടികളാണെല്ലാവരും. * പോസ്റ്റോഫീസ്* സ്കൂളിനു മാത്രം തനതായ പ്രത്യേകതകൾ അവകാശപ്പെടാനുണ്ട്. സ്വന്തമായി ഒരു തപാൽ സംവിധാനം സ്ക്കൂളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നുണ്ട്. കുട്ടികൾ അദ്ധ്യാപകർക്കും കുട്ടികൾ പരസ്പരവും ഈ തപാൽ സംവിധാനത്തിലൂടെ എഴുത്തുകൾ അയക്കുന്നു. തപാൽ സംവിധാനത്തിന്റെ പ്രവർത്തനം പരിചയപ്പെടുത്തുക എന്നതു മാത്രമല്ല കുട്ടിളുടെ എഴുതാനുള്ള കഴിവ് വികസിപ്പിക്കുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യം കൂടി ഇവിടെ സഫലമാവുന്നു. കുട്ടികൾക്കിടയിൽ തന്നെ പോസ്റ്റ്മാനും, ജനറൽ പോസ്റ്റോഫീസറും ഒക്കെയുണ്ട്. ഒരു സാധാരണ തപാൽ സംവിധാനം എങ്ങനെ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവോ അത് അതേ പടി പ്രാവർത്തികമാക്കുകയാണിവിടെ. കുട്ടികൾ തന്നെയാണ് എഴുത്തിനാവശ്യമായ കവറുകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നതും. ഓരോ എഴുത്തുകളും പോസ്റ്റോഫീസിൽ വെച്ച് സീൽ ചെയ്യപ്പെടുന്നുണ്ട്. കുട്ടികളുടെ കത്തുകൾക്ക് കൃത്യമായി തന്നെ മറുപടി അയക്കാനും അദ്ധ്യാപകർ സമയം കണ്ടെത്തുന്നു. *വാർത്താ ചാനൽ* ടെലിവിഷൻ എന്നതിനേപറ്റി ചിന്തിക്കാൻ പോലുമാവാത്തെ ചുറ്റുപാടുകളിലെ ഈ കുട്ടികളിൽ സ്കൂളിൽ സ്വന്തമായി ഒരു ടിവി ചാനൽ നടത്തി വരുന്നു. ഏതോ അദ്ധ്യാപകൻ കൊടുത്ത ഒരു വീഡിയോ ഹാൻഡി ക്യാമറ ഉപയോഗിച്ച് ഇവർ അവരുടെ കുസൃതികളും കുറുമ്പുകളും പകർത്തിയെടുക്കുന്നു. സ്ക്കൂളിൽ നടക്കുന്ന പരിപാടികൾ, വാർത്താ പ്രാധാന്യമുള്ള കാര്യങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ അവർ ക്യാമറയിലാക്കുന്നു. അന്നന്നുള്ള പ്രധാന വാർത്തകളും, അവരുടെ ഡേറ്റുഡേ ആക്റ്റിവിറ്റീസും കടങ്കഥകളും ഒക്കെയായി ഈ കൊച്ചു ടിവി ഏതൊരു വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനത്തിനും മാതൃകയാവുന്നു. പ്രധാനപ്പെട്ട ലോകവാർത്തകൾ അറിയിക്കുന്ന വേൾഡ് ടു ഡേ എന്നത് മറ്റൊരു സ്ഥിരം പരിപാടിയാണ്. ചാനലിൽ അവതാരകരും റിപ്പോർട്ടർമാരും ഉണ്ട്, അദ്ധ്യാപകർ വീഡിയോ എഡിറ്റിങിലും മറ്റും സഹായിക്കുമെങ്കിലും അർപ്പണബോധത്തോടെ ആത്മാർത്ഥതയോടെ ഇത്തരം പരിപാടികൾ കുട്ടികൾ തന്നെ ചെയ്യുന്നു. സ്കൂളിന്റെ വിശേഷങ്ങൾ പറഞ്ഞാൽ തീരുന്നതല്ല. സ്വന്തമായി ഒരു മ്യൂസിയം അവർ നടത്തിക്കൊണ്ടുപോകുന്നു. കുറിച്യരുടെ പരമ്പരാഗത ആയുധങ്ങളും, ഉപകരണങ്ങളും അവരുടെ കരവിരുതുകളും ഒക്കെ അവർ അവിടെ സൂക്ഷിച്ചുവരുന്നു. കുരങ്ങിൽ നിന്നും ഹോമോസാപിയൻസിലേക്കുള്ള പരിണാമം കാണിക്കുന്ന പേപ്പർ പൾപ്പ് പ്രതിമ അവരുടെ കലാവിരുതിന്റെ പ്രത്യക്ഷോദാഹരണമാണ്. കുട്ടികളിലെ പോക്ഷകാകാരക്കുറവ് നികത്താൻ അദ്ധ്യാപകർ കണ്ടെത്തിയ മാർഗമാണ് വീടുകളിൽ ഭഷ്യസുരക്ഷയ്ക്കായുള്ള ഫോർപ്ലാന്റ് പദ്ധതി. വള്ളിച്ചീര, മുരിങ്ങ, പപ്പായ തുടങ്ങി വിവിധ പച്ചക്കറി തോട്ടങ്ങൾ വീടുകളോട് ചേർന്ന് കുട്ടികൾ തയ്യാറാക്കി. ഗണിതശാസ്ത്ര പഠനത്തിനായി തയ്യാറാക്കിയ ഗണിതശാസ്ത്രലാബ് ശ്രദ്ധേയമാണ്. അർപ്പണബോധമുള്ള ആ അദ്ധ്യാപകവൃന്ദത്തിനു കൂപ്പുകൈ നേരുന്നു. അടുത്ത ആഴ്ചയിൽ തന്നെ ഇന്റെർനെറ്റ് സ്കൂളിൽ പ്രവർത്തനമാരംഭിക്കുകയാണ്. അതിനുള്ള ഏല്ലാ സംവിധാനങ്ങളും പൂർത്തിയായിരിക്കുന്നു. വിക്കിപീഡിയ സ്കൂളിലേക്ക് ഈ അവസരത്തിൽ കടന്നു വന്നത് ഒരു നിയോഗമാണെന്ന് പ്രധാനദ്ധ്യാപകനായ ജയരാജൻ മാസ്റ്റർ പറയുന്നു. ഇന്റെർനെറ്റിൽ എന്തു പഠിപ്പിക്കണം എന്നതിനെ പറ്റി ഇപ്പോൾ അദ്ധേഹത്തിനു വ്യക്തമായ ധാരണയുണ്ട്. മലയാളം വിക്കിപീഡിയയ്ക്ക് നൂറ്റമ്പതോളം കുഞ്ഞുവായനക്കാരെ കിട്ടുന്നു എന്നതിൽ നമുക്ക് അഭിമാനിക്കാം. ആ കുഞ്ഞുമനസ്സുകളിലേക്ക് അറിവിന്റെ അക്ഷരക്കൂട്ടങ്ങൾ എത്തിക്കേണ്ട പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ വ്യാപൃതരാവാൻ നമുക്കീ ചിന്ത തന്നെ ധാരാളം മതി. വിക്കിപീഡിയ്അയുടെ ഓരോ സ്റ്റിക്കർ വീതം അവർക്ക് നൽകിയിട്ടുണ്ട്. അദ്ധ്യാപകർക്കൊക്കെ വിക്കിപീഡിയയുടെ തുണി സഞ്ചിയും സ്റ്റിക്കറും കൊല്ലം വിക്കിസംഗമത്തിനായി അച്ചടിച്ച പുസ്തകവും നൽകി. *വിക്കിപീഡിയ വിജ്ഞാനയാത്ര* എട്ടാം തീയതിയായിരുന്നു വിക്കി വിജ്ഞാനയാത്ര സംഘടിപ്പിച്ചത്. വിക്കിപീഡിയ വിജ്ഞാനയാത്രയുടെ ഭാഗമായി പേരാവൂർ ഭാഗത്ത് ചരിത്രപ്രാധാന്യമുള്ള ചില ക്ഷേത്രങ്ങൾ സന്ദർശിക്കുകയുണ്ടായി. ഈ യാത്രയ്ക്ക് നേതൃത്വം നൽകിയത് വിക്കിപീഡിയനായ വിനയ് രാജും, പാല കാക്കയങ്ങാട് സ്കൂളിലെ മലയാളഭാഷാ അദ്ധ്യാപകനായ ഗഫൂർ മാഷും ചേർന്നായിരുന്നു. സംഗത്തിലെ മറ്റുള്ളവർ വിക്കിപീഡിയരായ വിശ്വപ്രഭ, സുഗീഷ് സുബ്രഹ്മണ്യം, മഞ്ജുഷ, രാജേഷ് ഒടയഞ്ചാൽ എന്നിവരായിരുന്നു. പറശ്ശിനിക്കടവ് മുത്തപ്പന്റെ ആരൂഢക്ഷേത്രമായ പുരളിമല മുത്തപ്പക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നുമാണ് യാത്രയ്ക്ക് ആരംഭം കുറിച്ചത്. പിന്നീട് കേരളവർമ്മ പഴശ്ശിരാജാവിന്റെ കുടുംബക്ഷേത്രമായിരുന്ന മുഴക്കുന്ന് പഞ്ചായത്തിലെ മൃദംഗശൈലേശ്വരീ ക്ഷേത്രം സന്ദർശിച്ചു. വളരെയേറെ ചരിത്ര പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്ന ഒരു ക്ഷേത്രമാണിത്. തുടർന്ന് ആറളം ഫാമിലേക്ക് പോയി. വന്യജീവി സങ്കേതത്തിലേക്കു പോവാതെ ഫാമിനകത്തെ ഒരു ഹൈസ്കൂൾ സന്ദർശിച്ചു; വൈവിധ്യമാർന്ന ഫലസംസ്യങ്ങളുടെ ഉല്പാദനവും വിതരണവും അവിടെ ഉണ്ട്. അടുത്തു തന്നെയുള്ള ഒരു കളരിയിലേക്കായിരുന്നു പിന്നീടു പോയത്. വഴിവക്കിൽ സമീപത്തുള്ള കുറുമ്പുക്കലിടം ഭഗവതി ക്ഷേത്രത്തിൽ(പാല, കാക്കേങ്ങാട്) കയറാൻ മറന്നില്ല; വലിയ ചരിത്രപ്രാധാന്യമൊന്നും അവകാശപ്പെടാനില്ലെങ്കിലും അത്യധികായ ഒരു സാമൂഹിക കൂട്ടായ്മയുടെ നേർക്കാഴ്ചയാണത്രേ ആ ക്ഷേത്രത്തിലെ ഉത്സവങ്ങൾ. വർഷാവർഷങ്ങളിൽ നടന്നു വരുന്ന ഉത്സവത്തിന് അന്നാട്ടിലെ മുഴുവൻ ജനങ്ങളും എത്തിച്ചേരുന്നു. ദൂരെ സ്ഥലങ്ങളിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നവരും, വിദൂരത്തേക്ക് കല്യാണം കഴിച്ചു പുതിയ ജീവിതസാഹചര്യങ്ങളിൽ വ്യാപരിച്ചവരും ഒക്കെ അന്നേ ദിവസം മറ്റു തിരക്കുകൾ മാറ്റി വെച്ച് ഒത്തുചേരുകായാണിവിടെ. പിന്നീട് ഭക്ഷണം കഴിച്ച് കേരള പുരാവസ്തു വകുപ്പിന്റെ കീഴിൽ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന തൊടീക്കളം ശിവക്ഷേത്രത്തിലേക്കു പോയി. പഴയ ചുമർ ചിത്രങ്ങളുടെ ഒരു ശേഖരം തന്നെ ഉണ്ടവിടെ. ക്ഷേത്രാചാരം മാനിക്കേണ്ടതിനാൽ ഞങ്ങൾക്ക് നാലുകെട്ടിനകത്ത് പ്രവേശിക്കാനായില്ല. ഒമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിലെയോ മറ്റോ അമ്പലമാകാനാണു സാധ്യത. പുരാവസ്തു വകുപ്പിന്റെ ബോർഡുണ്ടെന്നല്ലാതെ സംരക്ഷണങ്ങളൊന്നുമില്ലാതെ നശിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണു ക്ഷേത്രം. സമ്പന്നമായ ഒരു കാലത്തിന്റെ തിരുശേഷിപ്പായി അനേകം പടവുകളുല്ല നല്ലൊരു അമ്പലക്കുളവും ഉണ്ട് മുറ്റത്തുതന്നെ. ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നും നേരെ ഞങ്ങൾ സ്കൂളിൽ എത്തി. പ്രധാന അദ്ധ്യാപകനായ ജയരാജൻ മാസ്റ്ററും, സ്കൂളിലെ തന്നെ മറ്റൊരു അദ്ധ്യാപകനായ നാരായണൻ മാസ്റ്ററും നാട്ടറിവുകളുടെ വിക്കിപീഡിയ എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന കർഷകനായ മാത്യു സാറും ഞങ്ങളെ കത്തിരിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. രാത്രി തന്നെ സുധിയും വൈശാഖ് കല്ലൂരും മറ്റും എത്തിച്ചേർന്നു. ഭക്ഷണം കഴിച്ച് ഞങ്ങളെല്ലാവരും കൂടി ഒന്നിച്ചു. ജയരാജൻ മാസ്റ്റർ നാടിനേയും സ്കൂളിനേയും വിദ്യാർത്ഥികളെയും പരിചയപ്പെടുത്തി. വിശ്വപ്രഭ വിക്കിപീഡിയയെ പരിചയപ്പെടുത്തിക്കൊടുത്തു. വിക്കിസഹോദരസംരഭങ്ങളെ കുറിച്ച് രാജേഷ് വിശദീകരിച്ചു. കൊല്ലം അഞ്ചലിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ചു നടന്നുവരുന്ന പ്രവർത്തനങ്ങളെ കുറിച്ച് സുഗീഷ് വിശദമായി സംസാരിച്ചു. നല്ലൊരു അനുഭവായിരുന്നു ആ ഒരു പരിപാടി. പരിപാടി തുടങ്ങിയപ്പോൾ തന്നെ കറന്റുപോയി. പിന്നെ കൂരിരിട്ടിലായിരുന്നു ചർച്ച. സുഗീഷ് മൊബൈൽ വെളിച്ചം ഉയ്ർത്തിപ്പിടിച്ചിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. രാത്രി ഏറെ വൈകിയാണ് കിടന്നത്. *വിക്കിവനയാത്ര* പിറ്റേന്ന് കാലത്ത് 30 ഓളം പേർ എത്തിച്ചേർന്നു. സസ്യശലഭങ്ങളെ കുറിച്ച് അത്യധികമായ ജ്ഞാനമുള്ളവരാണ് മിക്കവരും. പത്തോളം അദ്ധ്യാപകരും ഉണ്ടായിരുന്നു കൂട്ടത്തിൽ. വ്യത്യസ്ത സ്കൂളുകളിൽ നിന്നും വന്ന് വിക്കിയുടെ കുടക്കീഴിൽ ഒരുമിച്ച അവർക്കും അതൊരു പുത്തൻ അനുഭവമായിരുന്നു. രാവിലെ എല്ലാവരും ഒന്നുകൂടി ഒത്തുചേർന്ന് വിക്കിപീഡിയയെ കുറിച്ചും പ്രവർത്തനങ്ങളെ കുറിച്ചും ചെറുതായി ഒന്നു വിശദീകരിക്കുകയുണ്ടായി. എല്ലാവരും പരസ്പരം പരിചയപ്പെട്ടശേഷം ഭക്ഷണം കഴിച്ച് വനയാത്ര തുടങ്ങി. പെരുവയില്‍ നിന്നും കൊളപ്പയിലേക്ക്‌ നടത്തിയ വനയാത്രയ്ക്ക്‌ പ്രമുഖ സസ്യശലഭ ഗവേഷകനായ ശ്രീ. വി. സി. ബാലകൃഷ്ണന്‍ നേതൃത്വം നല്‍കി. പ്രസിദ്ധ ജൈവകര്‍ഷകനും നാട്ടറിവുകളെക്കുറിച്ച്‌ അറിവുള്ള ശ്രീ.മാത്യു ഉളിക്കലിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം വിശേഷപ്പെട്ടതു തന്നെയായിരുന്നു. രണ്ടുസംഘങ്ങളായാണ് യാത്ര തുടർന്നത്. വനം കാണുക എന്ന ഉദ്ദേശത്തോടെ ഒരു സംഘം ഗഫൂർ മാസ്റ്ററിന്റെയും നാരായണൻ മാസ്റ്ററിന്റേയും നേതൃത്വത്തിലും മറ്റൊരു സംഘം വി.സി. ബാലകൃഷ്ണൻ സാറിന്റേയും ശ്രീ മാത്യു ഉളിക്കൽ സാറിന്റേയും നേതൃത്വത്തിലും ആണു പോയത്. കുറിച്യ കോളനിയിലൂടെയുള്ള ആ യാത്ര ഒരു അനുഭവമായിരുന്നു. വിക്കിപീഡിയയുടെ മുദ്രപതിപ്പിച്ച തുളിസഞ്ചി എല്ലാവരും കരുതിയിരുന്നു. വഴിവക്കിൽ നിന്നും പഴങ്ങളും കിഴങ്ങുകളും ശേഖരിച്ചുകൊണ്ട് കുറിച്യരുടെ സ്നേഹം ആവോളം അനുഭവിച്ചുകൊണ്ടായിരുന്നു യാത്ര. നാലര കിലോമീറ്ററോളം നടന്ന് മലയുടെ ഏറ്റവും മുകളിൽ എത്തി. അവിടെയാണു കുറിച്യ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഇന്നത്തെ മൂപ്പന്റെ വാസം. തെനിയാടൻ കേളപ്പൻ എന്ന ആ ആദിവാസി മൂപ്പനുമായി എല്ലാവരും സംവദിച്ചു. ഏടാൻ കുങ്കൻ എന്ന തന്റെ അച്ഛൻ മരിച്ചപ്പോൾ മൂത്തമകനായ കേളപ്പൻ കുറിച്യരുടെ തലവനായി അവരോധിക്കപ്പെടുകയായിരുന്നു. മൂപ്പന്റെ വീടിനു സമീപത്തായി വലിയൊരു വെള്ളച്ചാട്ടമുണ്ട്. സംഘാഗങ്ങളിൽ പലരും അവിടെ കുളിച്ചു. നടന്നുകയറിയ ക്ഷീണം അരനിമിഷം കൊണ്ടു പമ്പകടന്നതായി തോന്നി. തിരിച്ചിറക്കം വളരെ പെട്ടന്നായിരുന്നു. വന്നവർ വന്നവർ ഭക്ഷണം കഴിച്ച് തിരിച്ചുപോക്കിനു റെഡിയായി നിന്നു. എല്ലാവരും ചേർന്ന് ഒരു ഗ്രൂപ്പ് ഫോട്ടോ എടുത്ത ഷേഷം എല്ലാവരും സന്തോഷത്തോടെ പിരിഞ്ഞു. *വാൽകഷ്ണം* ഭൂരിപക്ഷം ആളുകളും വിക്കിപീഡിയ എന്തെന്ന് കേട്ടിട്ടുപോലും ഇല്ലാത്തവരായിരുന്നു. വിക്കിപീഡിയയെ തൊട്ടറിഞ്ഞപ്പോൾ ഒരു അവിശ്വസിനീയതയായിരുന്നു പലരുടേയും മുഖത്ത്. എങ്ങനെ തങ്ങളുടെ ഡസ്ക് ടോപ്പിൽ വിക്കിപീഡിയ എത്തിക്കാം എന്നതിനേക്കുറിച്ചായിരുന്നു മിക്കവരും ചോദിച്ചത്. നല്ലൊരു വായനാസമൂഹത്തെയെങ്കിലും ഇതുവഴി കിട്ടാനായാൽ നമ്മുടെ ഈ പ്രവർത്തനം സാർത്ഥകമായി എന്നു കരുതാം. ഒന്നുമില്ലെങ്കിലും നൂറ്റമ്പതോളം കുഞ്ഞു വായനക്കാർ നമുക്കൊരു മുതൽക്കൂട്ടായിരിക്കും എന്നുതന്നെ പ്രതീക്ഷിക്കാം. കൊച്ചുവിക്കിപീഡിയയെ അവർക്കാവും വിധം അവരുപയോഗിക്കട്ടെ. മലയാളം വിക്കിപീഡിയയ്ക്കുള്ള ഞങ്ങളുടെ കൊച്ചു ജന്മദിന സമ്മനമാണ് ഈ നിഷ്കളങ്കബാല്യങ്ങൾ. Rajesh K Odayanchal

4 5

[A2K]:The Access to Knowledge - Bulletin - November '12
by noopur 10 Dec '12

10 Dec '12

Dear all, Beginning from September 1, 2012, Wikimedia Foundation has awarded CIS a two-year grant of upto INR 26,000,000 to support and develop free knowledge in India. The Wikimedia Foundation's India Program has become the Access to Knowledge (A2K) program [1] of the Centre for Internet & Society (CIS). In this issue we bring you updates from the Kolkata wiki community, the Odia wiki community, a report of a workshop organized exclusively for women in Mumbai, Wikipedia hackathon organised in Delhi and Hyderabad, and the recent news and media coverage. Wikipedians from various communities can request for outreach programs, technical bugs, logistics-merchandize and media, public relations and communications at http://bit.ly/TOcXId [2]. # CIS Office in Delhi * The A2K team [3] consists of three members: Nitika Tandon [4], Subhashish Panigrahi [5] and Noopur Raval [6]. Shiju Alex [7] left the organisation. November 16 was his last working day. # Education Program * First Odia Wikipedia Education Program to be Rolled Out [8] (by Subhashish Panigrahi, November 30, 2012). The program was initiated at the Indian Institute of Mass Communication in Dhenkanal on November 8, 2012. # Workshops Organised by CIS: * Odia Wikipedia Workshop at AML [9] (Academy of Media Learning, Bhubaneswar, November 10, 2012). * Follow up to Wikipedia Introductory Session [10] (Bharati Vidyapeeth, Delhi, November 19, 2012). * An Odia Wikipedia Workshop at KMBB [11] (KMBB College, Bhubaneswar, November 19, 2012). # Workshop Organised by Wiki Community * Wikipedia Women's Workshop in Mumbai [12] (by Noopur Raval, Vidyalankar Institute of Technology, Wadala, Mumbai, November 4, 2012). # Meetup Organised by CIS * Kolkata: Tasting the Sweetness of Wikipedia! [13] (Kolkata, November 3, 2012). # Hackathon organised by CIS * A Wikipedia Mini-hackathon in Delhi [14] (CIS, New Delhi, November 11, 2012). # Hackathon Participation * Wikipedia Hackathon [15] (organised by BITS, Hyderabad, October 25 - 27, 2012). # News and Media Coverage * 'Some Indian laws could be challenging [16]' (by Kalyan Subramani, Bangalore Mirror, November 15, 2012) * A Report of the Odia Wikipedia Workshop held in KMBB College of Engineering, Bhubaneswar [17] (Sambad, November 19, 2012). * OdishaDiary conferred prestigious Odisha Youth Inspiration Award 2012 to Odia Wikipedia team [18] (by Pravuprasad Routray, Orissa Diary, November 23, 2012). * વિકિપીડિયા ગુજરાતી માં પણ છે [19] (by Harsh Kothari, Cybersafar, November 28, 2012). # Blog Entry * Typing in Indic Languages from Mobiles made Easy! [20] (by Subhashish Panigrahi, November 19, 2012). About CIS [21] CIS was registered as a society in Bangalore in 2008. As an independent, non-profit research organisation, it runs different policy research programs such as Accessibility [22], Access to Knowledge [23], Openness [24], Internet Governance [25], and Telecom [26]. _CIS is grateful to its donors, Wikimedia Foundation, Ford Foundation, Privacy International, UK, Hans Foundation and the Kusuma Trust which was founded by Anurag Dikshit and Soma Pujari, philanthropists of Indian origin, for its core funding and support for most of its projects._ FOLLOW US ELSEWHERE * Get short, timely messages from us on Twitter [27] * Join the CIS group on Facebook [28] * Visit us at http://cis-india.org [29] *SUPPORT US* * Please help us defend consumer / citizen rights on the Internet! Write a cheque in favour of 'The Centre for Internet and Society' and mail it to us at No. 194, 2nd 'C' Cross, Domlur, 2nd Stage, Bengaluru - 5600 71. -- Thank you, Best Noopur Raval, Programme Officer, Centre for Internet & Society Links: ------ [1] http://cis-india.org/a2k/access-to-knowledge-program-plan [2] http://bit.ly/TOcXId [3] http://meta.wikimedia.org/wiki/Access_To_Knowledge/Team [4] http://cis-india.org/about/people/our-team [5] http://cis-india.org/about/people/our-team [6] http://cis-india.org/about/people/our-team [7] http://cis-india.org/about/people/our-team [8] http://cis-india.org/openness/blog/first-odia-wikipedia-education-program-t… [9] http://cis-india.org/openness/blog/odia-wiki-workshop-at-aml [10] http://cis-india.org/openness/blog/follow-up-to-wikipedia-introductory-sess… [11] http://cis-india.org/openness/blog/odia-wikipedia-workshop-organized-in-kmb… [12] http://cis-india.org/openness/blog/wikipedia-womens-workshop-in-mumbai [13] http://cis-india.org/openness/blog/kolkata-tasting-the-sweetness-of-wikiped… [14] http://cis-india.org/openness/blog/mini-hackathon-delhi [15] http://cis-india.org/openness/blog/wikipedia-hackathon-hyderabad [16] http://cis-india.org/news/bangalore-mirror-article-kalyan-subramani-nov-15-… [17] http://cis-india.org/news/report-of-odia-wikipedia-workshop-in-sambad [18] http://cis-india.org/news/orissa-diary-november-23-2012-pravuprasad-routray [19] http://cis-india.org/news/article-in-cybersafar [20] http://cis-india.org/openness/blog/typing-in-indic-languages-from-mobiles [21] http://cis-india.org/ [22] http://cis-india.org/accessibility [23] http://cis-india.org/a2k [24] http://cis-india.org/openness [25] http://cis-india.org/internet-governance [26] http://cis-india.org/telecom [27] https://twitter.com/cis_india [28] http://www.facebook.com/groups/28535315687/ [29] http://cis-india.org/about/

1 0

ഫൗണ്ടേഷന്റെ ഗ്രാന്റിനു വേണ്ടിയുള്ള അപേക്ഷ
by Rajesh K 07 Dec '12

07 Dec '12

പ്രിയരേ, മലയാളം വിക്കിപീഡിയയുടെ പത്താം വാർഷികാചരണത്തോടനുബന്ധിച്ച് കണ്ണൂരിൽ നടക്കുന്ന വിജ്ഞാനയാത്ര, വനയാത്ര <http://ml.wikipedia.org/wiki/Mlwikicnr12> എന്നീ പരിപാടി നടത്തുന്നതിലേക്കാവശ്യമായ തുക ഫൗണ്ടേഷനിൽ നിന്നും ലഭിക്കുന്നതിനായി ഒരു അപേക്ഷ തയ്യാറാക്കി വെച്ചിട്ടുണ്ട്. ലിങ്ക്: http://goo.gl/JuMqo . എല്ലാവരും ഇതൊന്നു വായിച്ചു നോക്കുക.. ആവശ്യമെങ്കിൽ മാറ്റങ്ങൾ വരുത്തുക. സസ്നേഹം: രാജേഷ് ഒടയഞ്ചാൽ

3 2

വിക്കിപാഠശാല ലോഗോ - ലോക്കലൈസേഷൻ
by സുനിൽ (Sunil) 06 Dec '12

06 Dec '12

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikibooks-logo-en.svg കാണുക. ടാഗ്‌ലൈൻ *Open books for an open World *എന്നതിന് പരിഭാഷ ക്ഷണിക്കുന്നു. 1. തുറന്ന ലോകത്തിനുള്ള തുറന്ന പുസ്തകങ്ങൾ 2. സ്വതന്ത്രലോകനായുള്ള സ്വതന്ത്രഗന്ഥങ്ങൾ

2 4

വിക്കിചൊല്ലുകൾ - ചിഹ്നം
by സുനിൽ (Sunil) 06 Dec '12

06 Dec '12

ഇവിടെ നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായം രേഖപ്പെടുത്തുമല്ലോ. https://ml.wikiquote.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95…

1 0

മലയാളം വിക്കിപീഡിയ പത്താം വാര്‍ഷികം :സ്വാഗതസംഘമായി
by Sivahari Nandakumar 04 Dec '12

04 Dec '12

ഇടപ്പള്ളി:ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഓണ്‍ലൈന്‍ സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാന കോശമായ വിക്കിപീഡിയയുടെ മലയാളം പതിപ്പിന്റെ പത്താം വാര്‍ഷികാഘോഷ സ്വാഗത സംഘം ഇടപ്പള്ളി ചങ്ങമ്പുഴ പാര്‍ക്കില്‍ നടന്ന യോഗത്തില്‍ വെച്ച രൂപീകരിച്ചു. എറണാകുളത്തെ വിക്കി പ്രവര്‍ത്തകരും സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‍വെയര്‍ പ്രവര്‍ത്തകരും പങ്കെടുത്ത യോഗത്തില്‍ വി.കെ ആദര്‍ശ്, ജോസഫ് തോമസ്, ടി.കെ. സുജിത്ത്, പ്രൊഫ. ജോണ്‍സണ്‍ എന്നിവര്‍ സംസാരിച്ചു. ഡോ. അജയ് കണ്‍വീനറും വി.കെ ആദര്‍ശ് ചെയര്‍മാനുമായുള്ള സ്വാഗതം സംഘത്തില്‍ 15 ഓളം അംഗങ്ങളുണ്ട്. വിക്കിവിദ്യാഭ്യാസ പദ്ധതി, വിക്കിഗ്രന്ഥശാലയിലേക്ക് പുസ്തകം ചേര്‍ക്കല്‍ മുതലായ ധാരാളം പരിപാടികള്‍ വാര്‍ഷികത്തോടനുബന്ധിച്ച് നടത്തും. ഡിസംബര്‍ 23 ഞായറാഴ്ച്ച എറണാകുളത്താണ് വാര്‍ഷികാഘോഷം. പങ്കെടുത്തവര്‍ 1. ശിവഹരി നന്ദകുമാര്‍ 2. ഡിറ്റി മാത്യു 3. അജയ് ബാലചന്ദ്രന്‍ 4. ജോണ്‍സണ്‍ എം.ജെ. 5. രാജീവ് നായര്‍ യു 6. പി.കെ. വേണു 7. അശോകന്‍ ഞാറയ്ക്കല്‍ 8. ജോബി ജോണ്‍ 9. ടി.എസ്. മുരളി 10. ടി.കെ. സുജിത്ത് 11. പ്രശോഭ്. ജി. ശ്രീധര്‍ 12. അരുണ്‍ വിജയ് 13. വി.കെ. ആദര്‍ശ് 14. സജല്‍ പി.ഐ 15. ജോസഫ് തോമസ് 16. അനില്‍കുമാര്‍ കെ.വി. തീരുമാനങ്ങള്‍ വാര്‍ഷികാഘോഷത്തിന്റെ തീയതി 23-12-2012 ഞായറാഴ്ച്ച വേദി it@school ജില്ലാ വിഭവ കേന്ദ്രം ഗാന്ധിഭവന്‍ ആശിര്‍ഭവന്‍ ശിവഹരിയും ജോബിയും ചേര്‍ന്ന് ഇതിലൊരു വേദി സൌകര്യം പോലെ ഉറപ്പിക്കും ഉത്ഘാടനം – വിശിഷ്ട വ്യക്തികള്‍ ജയകുമാര്‍ IAS എം.കെ. സാനു സുനില്‍. പി. ഇളയിടം തുടങ്ങിസവര്‍... അശോകന്‍ ഞാറയ്ക്കലിനാണ് ചുമതല സാമ്പത്തികം ഹാള്‍ 3000 ഭക്ഷണം 5000 പ്രചരണം 3000 പ്രജക്റ്റര്‍ 1000 വിശിഷ്ട വ്യക്തി യാത്രാ കൂലി 1000 പലവക 2000 ----------------- 15000 സാമ്പത്തികത്തിന്റെ ചുമതല ഡിറ്റിക്കാണ്. പരിപാടി വിക്കിവിദ്യാഭ്യാസ പദ്ധതി (അനുബന്ധ പരിപാടി) ഉത്ഘാടനം വിക്കിപരിചയം, തല്‍സ്ഥിതി അവലോകനം വിക്കിഗ്രന്ഥശാലയിലേക്ക് ഒരു പുസ്തകം ചേര്‍ക്കല്‍ – തിരുത്തല്‍ യജ്ഞം പരിപാടികളുടെ ചുമതല ടി.കെ. സുജിത്തിനും, പ്രൊഫ. ജോണ്‍സണും ലാപ്ടോപ്പ്, ഇന്റര്‍നെറ്റ് – ചുമതല പ്രശോഭ് & സജല്‍ പ്രചരണം – ചുമതല രാജീവ് & അരുണ്‍ സ്വാഗതസംഘം ചെയര്‍മാന്‍ – വി.കെ. ആദര്‍ശ് കണ്‍വീനര്‍ – ഡോ. അജയ് ട്രഷറര്‍ – ഡിറ്റി ജോ. കണ്‍വീനര്‍ – ശിവഹരി രക്ഷാധികാരികള്‍ – ജോസഫ് തോമസ് പ്രൊഫ. ജോണ്‍സണ്‍

1 0

India wins at globally in Wiki Loves Monuments
by Akhil Krishnan S 03 Dec '12

03 Dec '12

FYI :) ~ Akhilan ---------- Forwarded message ---------- From: "Karthik Nadar" <karthikndr(a)wikimedia.in> Date: 3 Dec 2012 22:27 Subject: [Wikimediaindia-l] India wins at globally in Wiki Loves Monuments To: "Wikimedia India Community list" <wikimediaindia-l(a)lists.wikimedia.org> Dear all, It is immense pleasure for me and Naveen to announce that India has won officially at the photo-contest Wiki Loves Monuments internationally. Two of the photos from India among 3,60,000+ have made it to the top-10. 1. Tomb of Safdarjung<https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tomb_of_Safdarjung,_New_Delhi.jpg> from Delhi has received from the highest ranking by the international jury, as the image *wins first prize globally*. The photo plays with the light and gives a wonderful contrast between the darkness of the room and the lighted tomb, giving it a dramatic effect. The photographer is Pranav Singh, from Delhi. *Safdarjung's Tomb, a garden tomb with a marble mausoleum in New Delhi, India. It was built in 1754 in the late Mughal Empire style, and was described as "the last flicker in the lamp of Mughal architecture".* *Comments from Jury: **The strong light contrast between the lighted tomb and the darkness of the room emphasizes the monument, and gives it a dramatic component. The tomb is sharp and detailed, and free of visual distractions; with gravity and a perfect sense for the angle of view and light this picture presents the object - the architecture and light forming a stage for the tomb, focusing on the details of the stone carving. All in all a nicely framed and executed picture that seems to speak of the significance of this tomb.* * * 2. The Taj Mahal<https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rear_side_of_Tajmahal.jpg> is no where lying behind. The winning photo from India *ranks 6th internationally*. The photographer is Narender Kumar, again from Delhi. *The Taj Mahal, is a mausoleum located in Agra, India, that was built under Mughal Emperor Shah Jahan in memory of his favorite wife, Mumtaz Mahal. It is one of the most famous Indian buildings and considered a symbol for love world wide.* *Comments from Jury: **The Taj Mahal is probably one of the most photographed monuments in the world - and definitely in this competition. This particular image gives an impressive view of the silhouette, showing also the adjoining buildings. The complex seems to wake up, out of the mist. It gives context and mystery at the same time showing just a bit more than on most pictures.* * * * * * * It's happy moment for the Indian community. Congratulations to all winners. Thanks to the entire Indian community and to the Wikimedia India Chapter for constant cooperation. * * * * - Official announcement: http://www.wikilovesmonuments.org/and-the-2012-winner-is/ - http://commons.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Monuments_2012_winners(2012 contest finalists) - Stats: More than 3,60,000 images was uploaded globally. 15,000 participants, most of them (2000+) were from India alone. -- Karthik Nadar. Secretary, Wikimedia India Chapter. *Donate to Wikipedia, support free knowledge.* https://donate.wikimedia.org/ _______________________________________________ Wikimediaindia-l mailing list Wikimediaindia-l(a)lists.wikimedia.org To unsubscribe from the list / change mailing preferences visit https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikimediaindia-l

1 0

വിക്കിചൊല്ലുകൾ >>> വിക്കിമൊഴി
by Jaideep John Rodriguez 02 Dec '12

02 Dec '12

http://ml.wikiquote.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%… ഈ നിർദ്ദേശം പഞ്ചായത്തിൽ വന്നിട്ട് രണ്ടുവർഷത്തോളമായി. സംരഭം അപ്പോൾ സജീവമല്ലാതിരുന്നത് കൊണ്ട് അധികം അഭിപ്രായങ്ങളൊന്നും വന്നില്ല. വിക്കിചൊല്ലുകളിൽ കൂടുതൽ പ്രവർത്തിച്ചപ്പോൾ വിക്കിമൊഴി എന്ന പേരാണ് ആ സംരഭത്തിന് കൂടുതൽ അനുയോജ്യമെന്ന് എനിക്ക് തോന്നുന്നു. സംരഭത്തിന്റെ ലോഗോ മലയാളീകരിക്കാൻ പോകുന്ന ഈ അവസരത്തിൽ പേര് തീർച്ചപ്പെടുത്തുന്നത് നന്നായിരിക്കും എന്ന് കരുതുന്നു. ഏവരുടെയും അഭിപ്രായങ്ങൾ പഞ്ചായത്ത് താളിൽ<http://ml.wikiquote.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%…> പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. -- J. J. Rodriguez

1 0

പിറന്നാള്‍ സമ്മാനം..
by Adv. T.K Sujith 02 Dec '12

02 Dec '12

നമ്മളെല്ലാവരും ഡിസംബര്‍ 21 ന് വിക്കിപീഡിയയ്ക്ക് പിറന്നാള്‍ സമ്മാനം നല്‍കേണ്ടവരല്ലേ...? ചുരുക്കം ചില ആളുകള്‍ മാത്രമല്ലേ സമ്മാനങ്ങള്‍ വാഗ്ദാനം ചെയത്* ഈ താളില്‍ <http://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%…> *ഒപ്പുവെച്ചിട്ടുള്ളൂ ! എല്ലാവരും ഒന്ന് വേഗം എത്തിച്ചേരണേ... പിറന്നാള്‍ സമ്മാനം എങ്ങനെയൊക്കെ നല്‍കാം എന്നതിനെ കുറിച്ച് കൂടുതല്‍ ചര്‍ച്ചകളും നടത്തണേ... സുജിത്ത് -- Adv. T.K Sujith | *അഡ്വ. ടി.കെ സുജിത്* Alappuzha, Kerala | *ആലപ്പുഴ, കേരളം* 09846012841

1 0

Jump to page:

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

Wikiml-l