Список составил Вячеслав Мартысюк, дан с незначительными сокращениями.
---
Калі узяць агулам, улічыўшы толькі мастацкія тэксты з XVII--XVIII, ХІХ
стст. (а менавіта на іх пакуль што варта скупаваць увагу) у Беларусі,
Польшчы, Летуве, Украіне, Расеі -- дык і цэлая тысяча аркушаў
набярэцца...
Але во' сьпіс, вельмі а вельмі прыкладны, зьяўлены хаатычны, бяз
жаднае сыстэмы й без удакладненьняў: старонкі і да т. п.
(удакладненьні будуць пазьней; узглядам сяго-таго трэ' было б
пракансультавацца ў А. Мальдзіса) ёсьцнага ў Польшчы, Летуве і
Ўкраіне:
Летува:
"Статут Младзенчаскага брацтва ў Дзісне" Аддзел рукап. Цэнтр. б-кі АН
Летувы, ф. 21, рук. 795.
"Чи я ж кому виноват, за что погибаю". Аддзел рукап. Цэнтр. б-кі АН
Летувы, ф. 29, рук. 17
Сатыры "Указ горачы..." і "Проект вялікастрашнаму...". Аддзел рукап.
Цэнтр. б-кі АН Летувы, ф. 18, рук. 232.
"Казанне руске сызматыцке". Аддзел рукап. Цэнтр. б-кі АН Летувы, ф. 9,
рук. 1865.
Творы, прыпісваныя Дамініку Рудніцкаму:
[Два беларускія рэлігійна-панегірычныя вершы]:
1. [Валедыкцыя» («Вітанне»)… аб прыездзе ў сталіцу Вялікага княства
Літоўскага віднага каталіцкага саноўніка Кшыштафа Шэмбека (1663–1748)]
(ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. 20–21)
2. [Верш на прыезд у Пінск да труны Андрэя Баболі валынскага епіскапа
Стафана] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. 28)
[Гумарыстычныя і сатырычныя «гратэскі»]:
3. [«Ляментацыя маткі над тонучым сваім сынком жучкам»] (ЦДГА Летувы,
ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. – ?)
4. [«Розмова пэвнэго метрополіты з Прэзбітэрам, кторы се называл
шатан, а был Протопопом Слонімскім»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2,
спр. 147, с. 25)
5. [«Птушыны збор»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. 34–35)
6. [«Нязгода птаства і сонд на крука»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2,
спр. 147, с. 171–172)
7. [«Акалічнасны» верш… звязаны з імем гетмана Адама Сяняўскага «графа
на Шклове і Мышы»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. 173)
8. [«Ваенны паход грыбоў»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 147, с. 182)
9. [«Камара цяжкі з дуба ўпадак»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр.
147, с. 185)
10. [«Апісанне птушынай хворасці»] (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр.
147, с. 187–188)
11. [«Попа ядонцэго і пса шчэкаёнцэго дэскрыпцыя»] (ЦДГА Летувы, ф.
1135, воп. 2, спр. 147, с. 220)
"Вакханалія" (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 39
"Пілі айцы, пілі дзяды, і мы ступім у іх сляды" (ЦДГА Летувы, ф. 1135,
воп. 2, спр. 145
"Прамова русіна" (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, crip. 89
"Прамова русіна аб нараджэнні Хрыста"
"Евангелія руская" (ЦДГА Летувы, ф. 1135, воп. 2, спр. 89
Зборнік "ўсякай усячыны" з аддзелу рукапісаў Віленскага універсітэту
(ф. 3, рук. 2239 з пачатку XVIII ст. (два беларускія "дыялогі" --
"Тэкст скочны" і "Тэкст втуры тэй жэ композітуры")
Калядка "Того дня вельмі слаўного" (Аддзел рукап. б-кі Віленскага
ун-ту, ф. 3, рук. 1071)
Польшча:
Зборнік "ўсякай усячыны" з аддзелу рукапісаў Варшаўскага ун-ту (дзве
беларускія песні -- "Красная ў пані ўрода" і "Мілейка свого
подождала", зб. 85), бібліятэкі Польскай акадэміі навук у Курніку
(рук. 1280 з сярэдзіны XVIII ст. (дзве беларускія песні -- "На доліне
мак, мак" і "Хорошего гуму, одвагі, розуму").
Зборнік польскіх і рускіх вершаў" ("Аршанскі зборнік") (№ 2337 у
бібліятэцы Чартарыскіх у Кракаве; з старонкі 71 рукапісу ўперамежку з
польскімі пачынаюцца "песні руске" -- з нумара 1 па 16, з 18 па 33, з
35 па 40; затым ідуць чатыры "думы", "песнь руска" без нумару,
прыпеўка, яшчэ адна дума; потым нумарацыя песень пачынаецца нанава --
беларускія тэксты прыведзены пад нумарамі 8--13, 15--19, 23--24; тры
тэксты пададзены ў канцы без нумароў; урэшце, дзве песні ў пачатку і ў
канцы запісаны неразборліва. Такім чынам, у зборніку налічваецца 66
беларускіх і беларуска-ўкраінскіх твораў (два з іх паўтараюцца з
пэўнымі варыяцыямі).
Інтэрмэдыі з г. зв. "Аршанскага кодэксу" ("Духоўнае прычасце святых
Барыса і Глеба", "Слуга, пазней пан, кухар", "Венатар, маскаль,
Проклус першы, Проклус другі", "Казлоўскі, Кшычальскі, яўрэй"; Аддзел
рукап. б-кі Асалінскіх у Вроцлаве, рук. 12778).
"Всем многи век у новой хаці" (Аддзел рукап. б-кі ў Курніку, рук. 1280).
["Віншавальны верш, напісаны ў 1784 г. у сувязі з прыездам на Палессе,
у Дубою польскага караля Станіслава Аўгуста"] (Аддзел рукап. б-кі
Чартарыскіх у Кракаве, рук. 959).
"Літоўская песня", "Казацкая дума", "Аб сучцы", "Пад
ліпаю стаяла"
(Аддзел рукап. б-кі Варшаўскага ун-та, рук. 217).
"Савет літовскій пад началнічэством Фаддзея Костюшкі" (кан. XVIII ст.;
Вроцлаў, "Асалінэум").
Польскі друкаваны зборнік другой паловы XVII ст. "Пекная і вясёлая
ўцеха" (познанская бібліятэка Рачынскіх, тры беларускія песні).
Вершаваны тэкст "Пазнаў праўду" сялянскага паэта-самавука з Івянца,
вершаваныя тэксты Мікалая Марозіка. Варшава. Галоўны архіў старадаўніх
дакументаў (AGAD). Архіў Прозараў (з Хойнікаў) і Ельскіх (з Замосця),
140.
Рукапіс "Прамовы Мялешкі". Варшава. Універсітэцкая бібліятэка (аддзел
рукапісаў); № 274, т. 2.
Вершы В. Пратасевіча "Суседчык Гавейскі" і "Хоць нам вяляць ксяндзы
водачкі ня піць" у зборах М. Федароўскага. Універсітэцкая бібліятэка
(аддзел рукапісаў).
Рукапісны "Кодэкс" XVII--XVIII стст. На арк. 120-125 беларускія і
польска-беларускія інтэрмедыі, якія выконваліся ў езуіцкіх ўкольных
тэатрах на Беларусі (Полацк, Віцебск, Орша, Навагрудак). Вроцлаў.
Бібліятэка імя Асалінскіх (аддзел рукапісаў); 1125.
Бібліятэка імя Асалінскіх (аддзел рукапісаў). "Дыялогі і інтэрмедыі
школ у Жыровічах і Бучачы". Ёсць інтэрмедыя на беларускай мове пра
сляпога і кульгавага, пана і селяніна. 1751 г. 6278
Украіна:
["Зборнік, складзены ў XVIII ст. у мястэчку Антопаль Кобрынскага
павета] (дзве свецкія песні, пісаныя лацінкай -- "Ах, ты свеце
лестный" і "Ах, шчасце, шчасце беднае, злое!.."; ЦДГА Украіны ў
Львове, ф. 201, вопіс 4, рукапіс 1589).
Інтэрмэдыя "Сляпы, кульгавы, потым пан і селянін" (Аддзел рукап.
Навуковай б-кі АН Украіны, ф. Асалінскіх, рук. 6278).
"Ліст да св. Пятра" (Навуковая б-ка ім. В. Стэфаніка, збор Асалінскіх,
рукап. 739)
і яшчэ сёе-тое...
Такім парадкам, мо' якіх 500 аркушаў і будзе (прытым акругліўшы).
Дарэчы, думаю, варта зрабіць акцэнт на тым, дзей гэта адзіна мажлівы
шанец падаць больш-менш поўны корпус даўнейшых беларускіх тэкстаў.
В-слаў
--
З павагай,
Павел Селіцкас/Pavel Selitskas
Wizardist @ Wikimedia projects